رشته مهندسی نساجی یکی از ۵ رشتهای بود که در ابتدای تاسیس دانشگاه اقدام به جذب دانشجو کرد. با توجه به اهمیت صنعت نساجی و توسعه این صنعت در ایام مختلف فارغالتحصیلان نقش فراوانی در توسعه و رشد اقتصادی صنعتی کشور داشتهاند. در این رشته دانشجویان با علوم و دانش مورد نیاز برای تولید محصولات نساجی آشنا میگردند به عبارتی با بهرهگیری از دانش مهندسی و علوم توانایی مورد نیاز را کسب مینمایند.
امروزه محصولات نساجی نهتنها به عنوان بخشی از نیاز اولیه به عنوان پوشاک کاربرد دارند بلکه در صنایع مختلف از پزشکی گرفته تا هوافضا و عمران و غیره کاربردهای متنوعی پیدا کردهاند. به عبارتی به عنوان یکی از صنایع با ارزش افزوده فراوان در جهان مطرح هستند.
گرایش شیمی نساجی و علوم الیاف یکی از اولین گرایشهای رشته مهندسی نساجی است که در بدو شروع کار انستیتو مهندسی نساجی و پلیمر در سال ۱۳۳۴ شروع به فعالیت کرد و در سال ۱۳۵۷ با تغییر نام داشکده به "دانشکده مهندسی نساجی" گرایش شیمی نساجی و علوم الیاف فعالیت خود را تا به امروز ادامه دادهاست. با تصویب شورای برنامهریزی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۶ این گرایش به دو گرایش مهندسی شیمی نساجی و رنگ و مهندسی الیاف تفکیک شد.
گرایش مهندسی شیمی نساجی و رنگ
در این گرایش دانشجویان علاوه بر دروس مهندسی و پایه با اخذ دروس تخصصی در خصوص شناخت، فناوری و کاربرد مواد شیمیایی و پلیمری در منسوجات شامل رنگ و رنگرزی، چاپ، تکمیل، نانو، زیستی و پساب آموزش میبینند. از این رو دانشجویان با شناختی که از فرآیندهای مختلف پیدا میکنند با توجه به توانایی شیمیایی کسب شده قادر خواهند بود در صنایع مختلف جذب شوند.
در این راستا دانشجویان دروس ریاضی و فیزیک و شیمی پایه را که برای کلیه دانشجویان فنی و مهندسی ارائه میشود، اخذ مینمایند. همچنین دروس اصلی مهندسی شامل استاتیک، مقاومت مصالح، دینامیک-،ترمودینامیک، ریاضیات مهندسی و مکانیک سیالات به دانشجویان آموزش داده میشود.
دروس تخصصی شامل:
علم الیاف و پلیمر اولین آشنایی دانشجویان با مواد اولیه مصرفی در صنعت نساجی جهت تولید کالا خواهد بود،
فیزیک الیاف برای آشنایی دانشجویان با انواع خواص فیزیکی الیاف،
فرآیندهای تولید الیاف، آشنایی با روش های تولید الیاف مصنوعی و باز ساختی
فرایندهای رنگرزی آشنایی با پدیدههای جذب مواد رنگزا و بکارگیری مواد طبیعی و سنتزی برای رنگرزی کالای نساجی،
فرآیندهای تکمیل روشهای مختلف تکمیل پارچههای مختلف،
شیمی پلیمر روشهای سنتز پلیمرهای مختلف برای تولید الیاف و یا به کارگیری در فرآیندهای تولید محصولات نساجی،
شیمی الیاف طبیعی آشنایی با ساختار الیاف طبیعی مانند سلولز، پروتئین، ابریشم.
شیمی رنگ، آشنایی دانشجویان با اصول شیمیایی مواد واسطه و رنگزا
علم رنگ آشنایی با اصول فیزیک اندازهگیری کمی رنگها،
چاپ کالای نساجی و روشهای مختلف چاپ به همراه آزمایشگاههای مختلف امکان انجام عملی هر یک از فرآیندها و بررسی تأثیر متغیرهای مختلف روی خواص نهایی کالا را میآموزند.
با توجه به تنوع بسیار زیاد فرآیندهای شیمیایی، فارغالتحصیلان توانایی بسیار خوبی در تجزیه و تحلیل این فرایندها را پیدا خواهند کرد و قابلیت حضور در واحدهای متنوع رنگرزی و تکمیل و چاپ را پیدا خواهند نمود. همچنین با توجه به توانایی شیمیایی کسب شده به دلیل گذراندن واحدهای فراوان قادر هستند در دیگر صنایع شیمیایی جذب گردند. آنها قادر خواهند بود در خصوص عیبیابی عملیات انجام شده روی پارچه اظهارنظر عملی نمایند. امکان کار در آزمایشگاههای مختلف صنعت و همچنین کنترل کیفیت محصولات را خواهند داشت.
گرایش مهندسی الیاف
با توجه به اهمیت بسیار فراوان الیاف مصنوعی و نقش آنها در تولید کالاهای نساجی یکی از گرایشهایی است که با استقبال فراوان دانشجویان روبرو شده است. در این گرایش دانشجویان با شناخت مواد پلیمری، سنتز مواد پلیمری رفتار فیزیکی شیمیایی آنها هنگام تولید الیاف، روشهای مختلف تولید الیاف و بررسی خصوصیات الیاف برای تبدیل به محصولات مختلف نساجی و منسوجات صنعتی آشنا میشوند.
در این گرایش نیز دانشجویان علاوه بر گذراندن دروس ریاضی، فیزیک، شیمی و دروس فنی مهندسی از قبیل استاتیک، مقاومت مصالح، دینامیک، ترمودینامیک، ریاضیات مهندسی و مکانیک سیالات، دروس تخصصی خود را که شامل دروس زیر است را میآموزند.
علوم الیاف و پلیمر اولین آشنایی دانشجویان با مواد اولیه مصرفی در صنعت نساجی جهت تولید کالا خواهد بود،
فیزیک الیاف آشنایی دانشجویان با انواع خواص فیزیکی الیاف،
شیمی پلیمر روشهای سنتز پلیمرهای مختلف برای تولید الیاف و یا به کارگیری در فرآیندهای تولید محصولات نساجی،
اصول مهندسی شیمی جهت آشنایی با مقدمات مهندسی شیمی و اصول انتقال حرارت و انتقال جرم،
ساختمان فیزیک الیاف آشنایی با ریز ساختار الیاف و نظریه های موجود و روش های شناسایی و تحلیل ریز ساختار،
شیمی فیزیک پلیمرها جهت آشنایی با اصول نظری(ترمودینامیک و شیمی فیزیک) پلیمرها و کاربردهای آنها،
شیمی الیاف به منظور آشنایی با ساختار الیاف مصنوعی و روشهای اصلاح آنها،
فناوری تولید الیاف به منظور آشنایی با فرآیندهای غیرمتداول تولید الیاف و بررسی خواص آنها،
فناوری تولید نخهای تکسچره آشنایی با فرآیندهای متداول تغییر شکل فیلامنتها و تولید نخهای تکسچره،
اصول رئولوژی پلیمرها آَشنایی با رفتار سیالات پلیمری هنگام تبدیل به الیاف و اثر آنها روی خصوصیات الیاف حاصله.
همچنین با توجه به امکان تولید الیاف در مقیاس نیمه صنعتی در دانشکده مهندسی نساجی که با کمک سازمان ملل در سال ۱۳۷۴ در رابطه با خرید دستگاه ذوبریسی به ارزش بیش از نیم میلیون دلار، دانشجویان با روشهای تولید الیاف و فرآیندهای بعد از تولید الیاف به خوبی آشنا میشود.
رشد تولید الیاف مصنوعی در جهان در ۲۰ سال گذشته بسیار زیاد بوده است به گونهای که امروزه الیاف مصنوعی بیش از الیاف طبیعی در صنعت نساجی مصرف میشود از این رو واحدهای تولید الیاف مصنوعی در ایران نیز رشد فراوانی داشتهاند به همین منظور واحدهای پلیمری فراوانی در کشور تأسیس شده و فارغالتحصیلان این گرایش قابلیت تحلیل فرآیندهای شیمیایی را کسب خواهند نمود و میتوانند در صنایع مختلف مرتبط با پلیمرها همکاری نمایند. به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی در محصولات دیگر مانند محصولات پزشکی، فیلترها، کفپوشها، فرش ماشینی و غیره فارغالتحصیلان علاوه بر توانایی در همکاری با واحدهای فراوان تولید الیاف و مدیریت واحدها امکان جذب در صنایع مرتبط با تولید الیاف برای کاربرد در دیگر کاربردها فراهم میباشد. آشنایی با اصول مهندسی شیمی و پلیمر قابلیت مضاعف به فارغالتحصیلان خواهد داد تا بتوانند در واحدهای صنعتی مرتبط با موارد فوق نیز همکاری نمایند.